گزارش كارآموزي مبارزه بيولوژيك

دسته بندي : فنی و مهندسی » مهندسی شیمی
گزارش كارآموزي مبارزه بيولوژيك در 34 صفحه ورد قابل ويرايش


فهرست مطالب

عنوان صفحه

مراحل انجام شده در انسكتاريوم 1

شناخت زنبور براكون و نحوه تاثير آن 1

ميزبانهاي مهم براكون براي تكثير انبوه 2

گونه هاي مهم زنبور براكون در ايران 2

نحوه پارازيت كردن زنبور براكون 2

روش پرورش و تكثير انبوه زنبور براكون 3

بيد آرد Ephestia kuhniella 4

مشخصات ظاهري 4

زيست شناسي پروانه بيد آرد Ephestia kuhniella 4

پرورش و تكثير انبوه پروانه بيد آرد در آزمايشگاه 5

پرورش و تكثير انبوه زنبور و پارازيتوئيد براكون 6

شرايط رهاسازي زنبور براكون 7

زنبورهاي تريكوگراما 7

مشخصات مرفولوژيكي زنبور 7

1- پرورش پروانه بيد غلات 8

2- پرورش پروانه بيد آرد 9

پرورش زنبور تريكوگراما 10

كرم ساقه خوار ذرت 11

زيست شناسي 12

مبارزه 12

دستورالعمل رهاسازي عوامل كنترل طبيعي در مزارع ذرت 13

5- رهاسازيهاي تداخل نسل آخر فصل 15

دستورالعمل رهاسازي عوامل كنترل طبيعي در مزارع ذرت استان خوزستان 15

دستورالعمل مبارزه بيولوژيك با كرم ساقه خوار برنج 16

6- رهاسازي زنبور براي كنترل نسل اول ساقه خوار برنج 17

7- ارزيابي هاي رهاسازي انجام شده نسل اول 17

8-رهاسازي زنبور براي كنترل نسل دوم كرم ساقه خوار 18 9-ارزيابي نسل دوم 18

دستورالعمل واگذاري انسكتاريوم ها و كارگاه هاي دولتي بصورت پيمان توليد در استانها و تعيين سهميه توليد زنبور تريكوگراما براي بخش خصوصي 19

دستورالعمل رهاسازي حشرات مفيد زنبورهاي تريكوگراما و براكون در مزارع گوجه فرنگي 20

مراحل اجرائي اين برنامه به شرح ذيل خواهدبود 21

توضيحات تكميلي 21

دستورالعمل رهاسازي عوامل كنترل طبيعي در مزارع گوجه فرنگي استان خوزستان 22

رهاسازي بر عليه نسل دوم كرم قوزه در روي پنبه و تداخل نسل 23

دستورالعمل رهاسازي عوامل كنترل طبيعي (تريكوگراما و براكون) در مزارع سويا 24

رهاسازي زنبور براكون درميان بوته هاي سويا 25

بررسي تاثير عوامل كنترل طبيعي رهاسازي شده 26

مراحل انجام شده شده در كلينيك بيماري هاي گياهي شناسي با انواع محيط هاي كشت 26

محيط كشت Kings 27

محيط كشت پوان 27

تهيه ي روش محيط كشت kings 28

تهيه ي محيط كشت نوترينت آگار NA 28

تهيه محيط كشت PDA 28

نحوه ي ريختن محيط كشت درون بتري 29

تهيه ي سوسپانسيون باكتري 29

تستهاي تشخيص سودوموناس 30

تست اكسيداز 30

تست گرم 30

تست H2O2 كاتالاز 31

تست H2 31

تست سيب زميني 32





مراحل انجام شده در انسكتاريوم :



شناخت زنبور براكون و نحوه تاثير آن:

زنبور براكون از خانواده Braconidae واكتوپارازيت مي باشد. حشره ماده بطول 4-3 ميليمتر بوده و چشم هاي سياه و براقي در فرق سر دارد. رنگ عمومي بدن اين حشره زرد حنايي ولي قسمت هايي از سر و قسمت زيرين سينه بهرنگ قهوه اي است. در ابتداي فصل بعلت سرما تيره رنگ ولي هرچه دما بالا رود روشن تر مي گردد. شكم زنبور ماده بعلت بارور بودن متورم مي باشد. مهمترين فرق بين زنبور براكون مادهو زنبور نر در وجود تخمريز در زنبور ماده و اختلاف طول شكمهاست. زنبور ماده داراي شاخك 16 مفصلي ولي نرها كلا 21 مفصلي مي باشند. تخم ريز ماده ها در حالت عادي از نصف طول بدن حشره بزرگتر است ولي در موقع نيش زدن ميزبان بلندتر مي شود.اين زنبور به ميزبانهاي متحرك حمله مي كند.

طول عمر ماده ي جفت گيري نكرده 20 روز ولي ماده هاي جفت گيري كرده تا 60 روز هم مي رسد. براي تكثير انبوه زنبور براكون از ميزبانهايي استفاده مي شود كه حائز شرايط زير باشند:

1- براحتي قابل پرورش باشند

2- اقتصادي باشند

3- امكان پرورش داشته باشند







ميزبانهاي مهم براكون براي تكثير انبوه:

1- Epmestia kuhniellu – پروانه آرد

2- Coreyracophala nica پروانه بيد برنج

3- Galleria melonell – پروانه موم

4- Plodia intor punetella – شب پره هندي



گونه هاي مهم زنبور براكون در ايران:

B.hebator

B.iranicus

B.lefroy

از بهترين ميزبانهاي زنبور براكون در طبيعت:

كرم قوزه1-Heliothis gossipiella

پيرائوستا (ساقه خوار اروپايي ذرت) 2-Ostrinia nubilalis



نحوه پارازيت كردن زنبور براكون:

حشره ماده قبل از تخمگذاري روي لارو ميزبان با نيش زدن آنرا فلج مي كند بدين صورت كه ابتدا لوله تخمريزي خود را وارد بدن لارو نموده و نوعي سم وارد بدن كرده و آنرا فلج مي كند سپس شروع به تخمگذاري بر روي بدن ميزبان خود مي نمايد و تخم هاي خود را بطور تك تك يا دسته جمعي در روي حلقه هاي بدن لارو قرار مي دهند تخمها پس از 20 الي 24 ساعت در شرايط محيط تفريخ شده و تبديل به لارو زنبور مي شوند. زنبور براكون داراي 3 سن لاروي بوده كه با تغذيه از محتويات داخل بدن ميزبان حدودا پس از 3 روز بر حسب شرايط محيط تبديل به شفيره مي شود و موجب از بين رفتن لارو ميزبان مي گردند. اين شفيره ها كه در كمر لاشه ميزبان درون پيله سفيد و ابريشمي قرار دارند حدودا پس از 6-4 روز تبديل به زنبور بالغ براكون مي شوند. عمر زنبور نر كوتاهتر از ماده و از 5 روز تجاوز نمي كند (در شرايط آزمايشگاهي) يك زنبور ماده قادر است حدود 100 عدد لارو را نيش بزند ولي تنها نيش زدن د ليل پارازيت كردن نيست تعداد تخمها در يك دوره تخمگذاري از 1 تا 100 عدد متغير است. دوره زندگي زنبور براكون بين 7-14 روز مي باشد.



روش پرورش و تكثير انبوه زنبور براكون:

اين زنبور بطور طبيعي در نواحي جنگلي و حواشي مزارعي كه كمتر دستخوش سمپاشي باشند وجود دارد. اگر آلودگي شديد نباشد بصورت طبيعي قادر به كنترل لارو ميزبان در حد يك سمپاشي مي باشد ولي اگر آفت دست طغياني داشته باشد ممكن است جمعيت زنبور براي كنترل كافي نباشد. بنابراين بايد اقدام به پرورش و تكثير انبوه زنبور نموده و در صورت امكان مزرعه را از زنبور اشباع كرد. براي پرورش و تكثير انبوه زنبور براكون اواخر فصل تابستان و اوايل فصل بهار اقدام به جمع آوري اين حشره از مزارع نموده و آنرا بوسيله يكي از ميزبانهاي واسط كه در حال حاضر بيد آرد است تكثير انبوه مي كنيم.

بيد آرد Ephestia kuhniella:

مشخصات ظاهري:

اين آفت انباري و از خانواده Parilidac است. عرض پروانه با بالهاي باز بين 20-25 ميليمتر و بالهاي رويي طويل به رنگ خاكستري پر رنگ و در روي هر يك از آنها در نوار كم رنگ و لكه هاي تيره كوچك ديده مي شود. بال هاي زيرين پهن تر و سفيد رنگ و داراي ريشك دمايي در حاشيه بال مي باشد.

لارو كامل بطول15-18 ميلي متر به رنگ سفيد مايل به صورتي قسمت سر و پشت سينه اول، پاهاي سينه اي به رنگ قهوه اي مايل به زرد بوده و دروني هريك از حلقه هاي شكم لكه هاي كوچك سياه رنگ مجهزبه يك موي طويل وجود دارد. پاي شكمي پنج جفت و داراي قلابهايي در حول يك دايره است.



زيست شناسي پروانه بيد آرد Ephestia kuhniella

اين حشره در انبارهاي گرم و مساعد بطور دائم فعاليت مي كند. فعاليت آن در هنگام شب بوده و در روز بدون حركت با بالهاي تپه باقي مي ماند. تخم ريزي در شب و در دسته هاي 10 تا 20 عددي روي مواد آردي مي گذارد. دوره رسته همچنين بر حسب شرايط محيط از 4-16 روز مي باشد . لاروها از مواد آردي تغذيه كرده و در اين فاصله 5 بار حبه عوض مي كنند. دوره شفيرگي 7 تا 16 روز و پس از اين مدت پروانه بالغ خارج مي گردد تكامل آن تا تخم تا حشره بالغ بين 45 تا 60 روز بر حسب شرايط محيط تغيير مي كند.

پرورش و تكثير انبوه پروانه بيد آرد در آزمايشگاه:

در آزمايشگاه جهت پرورش و تكثيرانبوه اين حشره كه بعنوان ميزبان واسط زنبور پارازيتوئيد براكون ،شناخته مي شود از آرد غلات مانند گندم يا ذرت مخلوط با سبوس استفاده مي كنند براي اين منظور مقدار معيني آرد مخلوط با سبوس در طشت هاي مخصوص آلوده سازي به نسبت 3 به 1 مي ريزند. به ازاي هر كيلو آرد مصرفي 15/0 تا 17/0 تخم حشره بر روي مخلوط بطور يكنواخت مي پاشند. سپس طشت ها را در اتاق انتظار كه دماي آن تغييرات 125 و تغييرات رطوبت در آن 565% باشد انتقال مي دهند.

تخم ها پس از تفريخ تبديل به لارو حشره شده و لاروها جهت تغذيه به داخل توده آرد راه مي يابند و در اين رابطه كانال هايي درون توده ايجاد مي شود بر اثر فعاليتتوسط لاروها پس از مدتي آرد سفت و سخت شده و مخلوط مذكور نيز كيفيت غذايي اوليه را ندارد كه در اينصورت 1 الي 2 بار هر تشت آلوده را تجديد محتوا نموده و مقداري آرد به مخلوط مي افزايند. درجه حرارت و رطوبت محيط و تشت هاي آلوده شده دائما كنترل مي شود. لاروها در شرايط مطلوب 4 الي 5 بار پوست اندازي مي كنند. وقتي تغذيه لاروها كامل شد و مراحل رشد لاروي طي شد لاروهاي سنين 4 الي 5 را كه حدودا 25 الي 30 روز پس از آلوده سازي توليد مي شوند در انبار زنبور براكون قرار مي دهند.







پرورش و تكثير انبوه زنبور و پارازيتوئيد براكون

طشت هاي محتوي لاروهاي درشت سن 4 و5 را به واحد پرورش زنبور براكون انتقال مي دهند. پس از لاروگيري از اين طشت ها بازاي هر زنبور 3 لارو در ظروف مخصوص پرورش زنبور براكون در اختيار زنبور براكون قرار مي دهند. در اين شرايط حداقل 80% زنبور باركون ماده و 20% نر است. زنبور براكون اكتوپارازيت ابتدا با تخمريزي خود ميزبان را نيش زده و پس از فلج كردن ميزبان شروع به تخم ريزي بر روي بدن ميزبان مي نمايد. تخم ها تك تك يا در دستجات چند تايي گزارده مي شود. تخم ها كشيده وپس از 12 الي 24 ساعت در شرايط آزمايشگاهي (دما 2 3 درجه) و (رطوبت 555%) تفريخ و لاروها ظاهر شده، در اين شرايط لاروها مزارع به تغذيه از بدن لارو ميزبان نموده و زندگي خود راكامل مي كنند. زنبور براكون 3 سن لاروي دارد. پس از طي مرحله لاروي شفيره هاي براكون داخل پيله سينه و ابريشمي در كنار لاشه ميزبان ديده مي شود. در مرحله شفيرگي عمليات لاروزدايي و شفيره گيري در ظروف مخصوص انجام مي گيرد و دوره شفيرگي بين 3 الي 5 روز است.

از روز هشتم به بعد لاروها پارازيت كردن شفيره ها را به ظروف مخصوص انتقال ميدهند و تدريجا زنبورهاي بالغ خارج مي گردد. مدت 3 الي 5 روز اين ظروف محتوي شفيره زنبورهاي بالغ را جدا كردن پس از تعيين و جداسازي زنبورهاي نر و ماده آنها را به نسبت هاي معين در پروسه تكثير وارد كرده و لارو حشره جهت تكثير در اختيارش مي گذارند.

اخيرا جهت پرورش و تكثير انبوه زنبور براكون از كارگاههايي استفاده مي كنند كه كاربرد آنها از نظر انبوه سازي و جلوگيري از هزينه هاي كارگري و حذف بعضي از مراحل تكثير به روش بالا مزيت دارد. زنبور براكون پارازيتوئيه بسيار قوي و با ارزش بوده، در بعضي از موارد مانند لارو سزاميا در شرايط آزمايشگاه تا 16 عدد شفيره بدست آمده است.



شرايط رهاسازي زنبور براكون:

زنبور براكون مانند زنبور تريكو گرانا بايد در شرايط خنك مانند صبح زود، يا غروب كه گرماي شديد دفع شده است رهاسازي شود.

زنبورهاي ذخيره شده در يخچال را چند ساعت قبل از رهاسازي از يخچال بيرون آورده و آنها را با آب عسل 10% تغذيه نموده سپس به مزرعه انتقال مي دهيم.

به ازاي هر هكتار معمولا 1000 عدد زنبور براكون كه 80% ماده و 20% نر مي باشد رها مي شود، زنبورهاي براكون در ظروف دربسته به مزرعه منتقل كرده، سپس در چند نقطه مزرعه در ظروف را برداشته و آنرا رها مي كنند. در شرايط مطلوب شعاع پرواز زنبور براکون تا 1 كيلومتر مي رسد.

- رهاسازي تداخل نسلهاي دوم وسوم

رهاسازي در زمان شورع صعود منحني نسل سوم با توجه به فنولوژي گياه (قبل از مرحله خميري شدن) بويژه در مزارع دير نشا و ديررس
رهاسازي در مرحله پيك پرواز نسل سوم با توجه به فنولوژي گياه برنج

11- ارزيابي نهايي:

اعاده تريكوكارت به انسكتاريوم تعيين ميانگين و درصد خروج به تعداد 5 عدد تريكوكارت براي هر مامور.
تعيين درصد پارازيتيسم تخم براي هر مامور حداقل 5 دسته كم
تعيين درصد سفيد شدن خوشه ها ناشي از فعاليت ساقه خوار برنج با بررسي 240 بوته توسط هر مامور 25-20 روز قبل از برداشت.



دستورالعمل واگذاري انسكتاريوم ها و كارگاه هاي دولتي بصورت پيمان توليد در استانها و تعيين سهميه توليد زنبور تريكوگراما براي بخش خصوصي :



1- بررسي توان علمي ، فني ، تجهيزات اشخاص حقيقي و حقوقي توسط كميته فني طرح كاربرد توسعه مواد بيولوژيك و استفاده بهينه از كود و سم و تعيين اولويت هاي مربوطه

2- اولويت انتخاب و سهميه توليد در شرايط مساوي با شركت هاي تعاوني توليد كشاورزي و اشخاص حقيقي و حقوقي بومي مناطق خواهد بود

3- كنترل دائمي كليه توليد كنندگان زنبور از نظر كيفي وكمي به منظور تاثير عملكرد در برنامه هاي آتي و تعيين درجه بندي و تخصيص سهميه هاي توليد انجام خواهد گرفت.

4- حذف يا كاهش سهميه توليد كنندگاني كه از نظر كمي و كيفي به عملكرد (ميزان تعهد توليد برابر قرارداد) خود نرسيده باشد مد نظر قرار گيرد.

5- ميزان سهميه در پيمان توليد (انسكتاريوم يا كارگاه هاي دولتي) 2-5/1 كيلوگرم به ازاي هر نفر كارشناسي كشاورزي متقاضي در نظر گرفته شود.

6- استانها مكلف مستند ليستي از پيمانكاران را بعد از انتخاب و تعداد افراد هر پيمان و ميزان تعهد توليد پيش بيني شده را به سازمان حفظ نباتات ارسال نمايند.



دستورالعمل رهاسازي حشرات مفيد زنبورهاي تريكوگراما و براكون در مزارع گوجه فرنگي:

با توجه به بيولوژي آفت، بخشي از جمعيت كرم قوزه كه بصورت شفيره هاي زمستانگذاران دوره زيستي خود راتكميل نموده اند، در بهار سال بعد با مساعد شدن شرايط جوي و تامين دماي بالاي 18 الي 20 درجه سانتيگراد كه اين زمان تقريبا مصادف با شروع مرحله زايشي مزارع گوجه فرنگي است، بتدريج تبديل به حشره بالغ شده و اين مزارع را مورد هجوم خود قرار مي دهند و حشرات بالغ حاصل از اين جمعيت به همراه حشرات بالغ حاصل از آن بخشي از جمعيت آفت كه زمستان را بصورت دياپوز كامل سپري كرده اند بعنوان نسل اول به مزارع پنبه حمله ور مي شوند.

بنابراين ضروري است كه بمنظور كنترل خسارت آفت در محصول گوجه فرنگي و كاهش انبوهي جمعيت انتقال آن به نسل بعدي در اين مرحله برنامه مبارزه بيولوژيك بشكلي كاملا منسجم برعليه اولين بخش از جمعيت فعال آفت در مزارع گوجه فرنگي به مورد اجرا گذاشته شود.



مراحل اجرائي اين برنامه به شرح ذيل خواهدبود:

اولين رهاسازي در مزارع گوجه فرنگي رهاسازي زنبور تريكوگراما مي باشد كه در صورت وجود شرايط ذيل در مزرعه انجام مي گيرد:

الف) مشاعده اولين پروانه كرم قوزه در مزرعه گوجه فرنگي شكار شده در تله هاي فرموني كه در مزارع حوزه عمل هر مركز خدمات نصب مي گردد. در هر منطقه آب و هوايي نصب حداقل 2 تله، آماربرداري و بازديد منطقه و تعيين پيك پرواز پروانه ضروري مي باشد.

ب) مشاهده اولين تخم كرم قوزه در مزرعه گوجه فرنگي، حداقل بايد سه مزرعه بازديد و در هر مزرعه 50 بوته بطور تصادفي بررسي گردد بطوريكه كل مزرعه تحت پوشش قرار گيرد.

ج) از نظر شرايط فنولوژي مزرعه در شروع مرحله گلدهي مي باشد.



توضيحات تكميلي:

در صورت تحقيق يافتن سه مورد فوق همزمان يعني مشاهده اولين پروانه كرم قوزه و مشاهده تخم كرم قوزه روي گوجه فرنگي و در صورتي كه گلدهي گوجه فرنگي شروع شده باشد اولين نوبت رهاسازي تريكوگراما صورت مي گيرد.

رهاسازي نوبت اول با يك گرم زنبور تريكوگراما در قالب يكصد عدد تريكوكارت صورت مي گيرد.
رهاسازي نوبت دوم حدود يك هفته بعد از رهاسازي نوبت اول با 2 گرم زنبور تريكوگراما در قالب 200 عدد تريكوكارت 01/0 گرمي انجام مي گيرد.
رهاسازي نوبت سوم، 5 روز بعد از رهاسازي نوبت دوم با يك گرم زنبور تريكوگراما صورت مي گيرد.
رهاسازي نوبت اول زنبور براكون همزمان با رهاسازي نوبت سوم زنبور تريكوگراما صورت مي گيرد. در هر هكتار بايد 1000 عدد زنبور ماده رهاسازي گردد كه با توجه به شعاع پرواز بالاي اين زنبور با استفاده از 5 ليوان (هر كدام محتوي 200 عدد زنبور ساده) مي توان رهاسازي را در هر هكتار اجرا نمود.

لازم به توضيح است كه در استانهاي خراسان واردبيل با هماهنگي سازمان حفظ نباتات با بررسي كارشناسي و در صورت نياز نوبت دوم رهاسازي براكون صورت مي گيرد و در استانهاي ديگر نوبت دوم رهاسازي براكون بر اساس ارزيابي مزارع مي باشد.



دستورالعمل رهاسازي عوامل كنترل طبيعي در مزارع گوجه فرنگي استان گلستان:

در استان گلستان گوجه فرنگي در دو فصل (زمستانه – بهاره) و (تابستانه- پاييزه) و به دو صورت زير پلاستيك و عادي كشت ومبارزه بيولوژيك در مزارع (زمستانه – بهاره) صورت مي گيرد.

با توجه به اينكه در استان گلستان تحقيقات چنداني روي پارازيتوئيدهاي تخم هنيوتيس از حمله زنبور تريكوگراما از نظر وجود يا عدم وجود و همچنين روي كارايي اين عوامل صورت نگرفته است صرفا از زنبور براكون بعنوان پارازيتوئيد لارو در كنترل مليوتيس استفاده مي شود.

- ملاك تعيين زمان رهاسازي شكار اولين شب پره هاي ميلوتيس توسط تله هاي فرموني مي باشد حدود دو هفته پس از شكار اولين شب پره هاي مليوتيس در مزارع گوجه فرنگي كه اصولا مصادف با اوج گلدهي محصول مي باشد زنبور براكون در يك نوبت و با 1000 عدد زنبور ماده به ازاي هر هكتار صورت مي گيرد.